MARTHA JAC A SIANCO 26-35

Absenoldeb Judy:
“Byddai Madam ddim yn galw mor amal chwaith” (P27)

Dirywiad cymdeithas:
“roedd bechgyn ifanc yn ardal yn ddierth” (P27)

1 of 37

“Dagre’n llifo i lawr ei wyneb wrth wrando ar besychiadau ola Dat”
(P27)

Cefndir y teulu – wedi bod yn galed i Jac:
“Cadwodd facyn poced Dat dan ei siwmper am flwyddyn, ond fe wyliodd Martha fe’n ei losgi yn nhân y gegin pan odrodd ar ben ei hunan am y tro cyntaf”
(P27)

2 of 37

Sianco yn addoli’r bwgan Brain:
‘nos da’
“bresenoldeb tywyll wedi ei grogi ar y groes brên”
(P27)

Y dedwyddwch teuluol:

“Jac yn cymryd gofal mawr a balchder mewn cywen”

“fel petai’n ei fagu”

“Roedd Sianco wrth ei fodd”
(P27)

3 of 37

Sianco yn medru gweithio’n galed a gweithredu pan gaiff y cyfle wrth gario a stacio’r bêls a’i fod yn

“gryf fel ceffyl”
(P27)

Hiwmor:
“gwybed yn dechre cnoi erbyn hyn, ac ro’n nhw wedi cymryd ffansi mowr at Sianco”
(P27)

4 of 37

Byd Natur (Trosiadau):

“Roedd yr haul yn llachar yn barod ac yn taflu cyllyll o olau lawr ar y ddaear”

“Roedd y borfa fer, bigog yn ymosod ar bigyrnau Martha”

“fydde neb byth yn sylwi arnyn nhw yng ngolau dydd”
(P27)

Tafodiaith Sam Fish:

“Aberaeron Macrel!”

“Cofiwch fod y crwt ma’n dal i dyfu” a “chwech mowr de”

“Thanc iw big, Matilda”
(P28)

5 of 37

“Wela i chi blwyddyn nesa nawr de, os byddai’n dal ar ddwr byw”
(P28)

Absenoldeb Judy

“Roedd hi bant yn sortio rhywbeth gyda’r ysgariad”
(P28)

6 of 37

Dedwyddwch teuluol – rhannu atgofion melys:
“Hen fochyn o bysgodyn yw e”

“bob blwyddyn ers cyn cof, gyda Mami a Dat i ddechrau”
(P28)

Hiwmor:
“then why am i bothering painting these flipin stairs?”
(P28)

7 of 37

Hiraeth:
“Ble’r aeth y cwbwl”
(P28)

Jac yn hoffi bod mewn rheolaeth: “Roedd gadael unrhyw bet hi rywun arall ei wneud yn straen iddo”
(P29)

8 of 37

Martha’n glanhau y ty:
“ta ta”
(P29)

Jac yn cael strôc yn llawnder y barlys:
“Syrthiodd Martha ar ei phengliniau”
“Sianco’n llefen”
(P29)

9 of 37

“Doedd y bwgan ddim yn rhoi unrhyw gysgod iddo”
(P29)

“ gwefusau Jac yn sych ac yn las a rhyw wrid annaturiol ar ei fochau”
(P29)

10 of 37

Chwithdod y Saesneg - Absenoldeb cyfleus Judy:

“Judy wedi mynd â’r 4x4 i’r dre a fyddai hi ddim nôl am orie”
(P29)

Y saeson:
“Grig-du”

“Yes for Ifor…G…double D”

“Have you got anyone who speaks welsh?”
(P29)

11 of 37

“ffarm anghysbell gyda bachgen bach wedi cael ei anfon i sefyll ar dop y lôn”
(P29)

“So that was your little brother then! We were on the look-out for a kid, you see”
(P30)

12 of 37

Cymharu cario Jac i’r ambiwans fel cario “Corff”
“fe gariwyd Jac o’r cae fel corff”
(P30)

Effaith ar Martha:

“Martha wedi llefain gymaint nes bod ei choler hi’n wlyb stecs”
(P30)

13 of 37

Martha hyd yn oed wedi cysylltu â Judy:

“er ei fod yn groes i’r graen”
(P30)

Y Byd tu allan fel petai’n anghyfarwydd i Martha:

“o gorneli eu llygaid ac yn cymryd i mewn pob manylyn amdani – ei welingtons, ei brat brwnt a’i bochau cochion”
(P30)

14 of 37

Gwen:

“cyffyrddiad rhywun arall yn ddigon cysurus”

“dweud wrth y nyrsys ar y ward i edrych ar ‘i ôl e fel Brenin”

"O ni arfer ca’l lot o sbort ‘da fe”
(P30)

“crwt na wedyn ag elfen ffarmo gres, yn was ffarn yn Faedre Ucha”
(P30)

15 of 37

“So he’ll not be able to work on the farm for a while?”
(P30)

“Byddai bod ar y fferm heb fedru gweithio’n waeth clefyd nag unrhyw strôc i Jac”
(P30)

16 of 37

Sefyllfa/golwg Graig Ddu:
“Roedd y cwbwl yn hen, a dim ond jest yn ddigon da i wneud y gwaith”
(P31)

Sianco’n cymryd ei rwystredigaeth allan ar y bwgan:
“Deimlodd Sianco’r casineb mwya a deimlodd erioed yn blodeuo yn ei chest”
(P31)

17 of 37

Llo’n dod i’r golwg:

“llo bach newydd yn sgleinio fel ceiniog yn sugno’n awchus ar y gader wen”
(P31)

Jac yn yr Ysbyty:

“yn gweiddi drwy’r nos heb boeni dim ei fod yn cadw pawb arall ar y ward ar ddihun”
(P31)

18 of 37

Effaith ar Sianco:

“Sianco fel lleuad, yn cilio’n fwy ac yn fwy i mewn i’w fyd bach ei hunan”
(P31)

Y babell wedi raflo:
“bellach yn llwyd i gyd fel hen bothell wedi byrstio a’r croen marw yn raflo’n araf, araf”.
(P31)

19 of 37

Rhoi £50 i Judy am y fodrwy:

“Tymer yn berwi o gwmpas ei chalon”

“The ring. At least give me back the ring”
(P31)

“Can you really see me as a carer?”

“I was thinking of taking the 4x4, seeing as it’s mine?”

“It’s amazing what a little feminine persuasion and a lot of bells will do”
(P31)

20 of 37

“Theimlai hi am y tro cynta ei bod hi’n bosib i galon dorri’n ddwy”
(P31)

Natur yn cyd-fynd â’r Sefyllfa:

“Daethpwyd a Jac adre wrthi Hydref rhoi’r gymdogaeth ar dân gan oleuo’r cloddie a’r dail yn fflame coch ac oren i gyd”
(P32)

21 of 37

Ffyddlondeb Roy:
“Pwdodd Sianco ac aeth mas i gysuro Roy a oedd yn dal i wenwyno a llefen yn ddi-stop ers diflaniad Jac.”
(P32)

Wil yn rhoi ei 4x4 i Martha:

“Ches i ddim dewis”

“Cafodd Martha addewid y câi fenthyg hen landrover Wil nes y gallai chwilio am rhywbeth gwell”

“Roedd y ffaith i Wil glywed bod Martha am werthu’r holl stoc wedi’i wneud yn ddyn hael dros dro”
(P32)

22 of 37

Cariad y brawd a’r chwaer yn amlwg:

“Diolch”
“daeth hi i’r Ysbyty sawl gwaith ond ro’ch chi’n cysgu”
“Daeth hi a hon nôl fyd chware teg iddi.”
(P32)

Sianco’n deall:
“Roedd ei lygaid dde wedi cwympo a’i foch yn hongian fel defnydd hen sach wlân” – Cyffelybiaeth.
(P32)

23 of 37

“Eisteddodd Martha er mwyn cadw cwmni iddo am orie, gan deimlo’n fwy unig nag y gwnaeth erioed yn ei bywyd”
(P32)

“Gwen?”
(P32)

24 of 37

Martha’n gwynebu’r argyfwng deuluol ar ei phen ei hun:
“Teimlai fel pe bai popeth yn glanio yn ei chôl ac yn llithro o’i gafael"
(P32)

Cymharu Judy gyda chath:

“Fel Judy byddai hi wedi gallu bod yn ddigon hapus mewn unrhyw le arall lle bynnag y byddai rhywun yn fodlon ei bwydo a rhoi maldod iddi."
(P32)

25 of 37

Cyfrinach Martha:

“Cydies i ynddo’n dynn, dynn, dynn”

“allen i byth adael Graig-ddu a’i adel e fan hyn”

“Da Gwynfor ddylen i fod ‘di ca’l babi”
(P32)

‘Wedodd y ddau ddim gair wrth neb a soniodd neb am y peth tan nawr”
(P32)

26 of 37

Merched yn y caffi’n sôn am deulu’r Graig Ddu:

“Clywed i bod hi di mynd a’r cwbwl, cofiwch. Yr hen ffwl ag e.”

"Dwi wastad wedi gweud bod rhywbeth yn od am y teulu na beth bynnag.” (P33)

Martha’n gymeriad cymhleth:

“Fy mai oedd y cyfan, yn pallu gadael y ffarm, a nawr ma hi’n rhy hwyr”
(P33)

27 of 37

“Ond na fe, ry’ch chi’n ddyn cyfoethog, ffarm’ch hunan a digon o arian”
(P33)

Gweithred Sianco:
“Â dagrau tawel Martha’n dal yn fyw yn ei gof
(P33)

28 of 37

Cinematic iawn:

“Aeth fflach o arswyd drwyddi”
(P34)

Dim swn y peiriant godro – calon y fferm wedi marw:

“Pob dim yn dawel ac yn llonydd heb swn y lloi yn brefu yn y siediau na’r da godro’n pori’n swnllyd gerllaw”
(P34)

29 of 37

Calon Martha’n ddeilchion fel y gwydr ar lawr:

“Roedd ei chorff cyfan yn crynu, a’r anobaith yn llifo o’i llygaid yn ddagrau”
(P34)

Jac:
“Dim bywyd yn y llyged, dim dyfnder”
(P34)

30 of 37

Sianco’n marw ym mreichiau’r bwgan brain:

“Roedd corff Sianco’n gorwedd ym mreichiau’r bwgan brain”
(P34)

“Sianco wedi bwydo’r gwenwyn i Jac gan obeithio ei roi mewn lle gwell, yn union fel ag a wnaeth i’r fuwch heb dethau”
(P34)

31 of 37

Martha’n pallu gadael Graig Ddu:

“Ceisiwyd ei chael i adael cartref, ond roedd hi’n pallu’n deg â gadael Graig-ddu”
(P34)

Y gwenwyn yn achosi marwolaeth araf a phoenus:

“Roedd y farwolaeth yn araf, yn boenus a’r fwyaf erchyll bron y gallasen nhw wedi ei diodde. Byddai’r gwingo’n para am hir ac yn teimlo fel oes gyfan”. (P34)

32 of 37

Dim cefnogaeth lawyer gan Martha- Emyr Siop yn edrych ymlaen i ddychwelyd i’r siop:

“gan y byddai nifer fowr o bobl yn disgwyl am yr hanes”
(P35)

Cymharu angladd J a S gyda Dat a Mami:
"llai a llai bob tro. Dyma realti teulu Graig-Ddu – cylch yn lleihau wrth iddyn nhw ymbellhau o gymdeithas yn araf bach."
(P35)

33 of 37

Angladd Mami:
“dawelach. Roedd llai o gymdogion a llai o ffrindiau erbyn hynny”
(P35)

Roy:
“llefain gymaint nes ei fod yn llenwi’r clôs â’i udo oeraidd”
(P35)

34 of 37

Bob:
“â’i ddwli wnaeth e fel pe na bai ei feistr erioed wedi bodoli”
(P35)

Martha’n gallu uniaethu gyda Sianco am unwaith:

“Y fuwch heb dethau, y badell ar lawr yn yr ardd, y babell yn y cae, y frân…”

“Dim un o’r symbolau’n gwneud synnwyr, ond roedd pob un mor boenus o liwgar”
(P35)

35 of 37

Hoelio drysau ystafell Sianco a Mami ynghau:

“Fel na fyddai rhaid iddi fynd i mewn iddyn nhw byth eto tra byddai byw”
(P35)

Symbolaeth gwn nos wen a’r fodrwy:

“fel ysbryd gole yn y tywyllwch”
(P35)

36 of 37

Ydy hi’n cyflawni hunanladdiad:

“Amdo’r nos yn cau amdani"

“Gwenodd wrth sylweddoli o’r diwedd pwy fyddai’r saethfed.”

37 of 37

Get Revising

MARTHA JAC A SIANCO 26-35

Other cards in this set

Card 2

Front

Back

Card 3

Front

Back

Card 4

Front

Back

Card 5

Front

Back

Comments

Similar Welsh resources:

Other cards in this set

Card 2

Front

Back

Card 3

Front

Back

Card 4

Front

Back

Card 5

Front

Back

Comments

Related discussions on The Student Room

Similar Welsh resources: