Ffactorau Gwybyddol

?
  • Created by: Mooskey
  • Created on: 04-03-17 09:36

Cefndir y Esboniad

  • Esboniad gwybyddol yn ffocysu ar y ffordd y mae meddyliau yn effeithio ar ymddygiad.
  • Rhesymu Moesol - y ffordd y bydd pobl yn meddwl am beth sy'n dda a beth sy'n drwg
  • Efeithio ar y penderfyniadau maent yn eu gwnued o amgylch ymddygias troseddol.
1 of 9

Gwyrdroadau Gwybyddol (Cognitive Distortions)

  • Math o feddwl afresymegol yw gwyrdroad gwybyddol.
  • Gwyrdroad yn ffordd bydd realaeth yn cael ei gwyro nes bod yr hyn sy'n cael ei amgyffred bellach dim yn cynrychioli beth sydd o ddifri.
  • Y ganlyniad yw mae canfyddiad person o digwyddiad yn anghywir ond yn meddwl fod hi'n gywir.
  • Dau enghraifft o wyrdroadau gwybyddol sy'n berthnasoli drosess yma yw:
    • Tuedd Priodoliad Gelyniaethus
      • Cyferio i beth ni'n meddwl wrth arsylwi ar weithredoedd rhywun arall a dod i gagliad am beth yw eu ystyr.
      • Os yw person yn gwenu arnoch, gallwch dod i'r gasgliad bod nhw'n hoff ohonoch. 
      • Tuedd Priodoliad Gelyniaethus - pan mae rhywun wastad yn tueddi i feddwl y gwaethaf.
      • Os yw rhywun yn gwenu atoch a rydych yn tybio eu bod yn meddwl yn wael ohonoch.
      • Dehongliad negyddol yn arwain at ymddygiad mwy ymosodol.
2 of 9

Gwyrdroadau Gwybyddol (Cognitive Distortions) 2

  • Minimoliad 
    • Wyrdroadau gwybyddol lle bydd canlyniadau rhyw sefyllfa yn cael ei gor neu tan- bwysleisio.
    • Gall minimoliad esbonio sut gall troseddwyr lleihau unrhyw dehongliad negyddol o'u hymddygiad cyn a/neu ar ol i'r drosedd gael ei chyflawni. 
    • Helpu unigolion i dderbyn canlyniadau eu hymddygiad ac yn golygu bod emosiynau negyddol yn gall cael eu lleihau.
    • Gall lleidr feddwl, wrth gynllunio lladradd, bod dwyn rhai pethau oddi wrth deulu cyfoethog yn mynd i gael effaith bach iawn ar eu bywyd. 
    • O ganlyniad i'r ffordd o meddwl nid yw'r lleidr yn teimlo'n wael am gyflawni'r drosedd. 
3 of 9

Lefelau o Resymu Moesol

  • Lawrence Kohlberg (1969)
    • Cyfwelsd a bechgyn a dynion am rhesymau tu ol i'r penderfyniadau moesol ac adeiliad theori camau o ddatblygiad moesol.
    • Pob cam yn cynrychioli ffurf fwy ddatblygedig o dealltwriaeth moesol, yn arwain at ffurff o ddeall sy'n fwy cyson o ran rhesymau a mwy aeddfed yn foesol.
    • Tair lefel o resymu moesol ac mae pob lefel yn cael ei rhannu yn ddau gam.
    • Pobl yn symud drwy'r camau hyn o ganlyniad i aeddfedrwydd biolegol a chyfleuoedd i ddatblygu eu meddyliau, megis dysgu cymryd perspectif person arall.
    • Astudtiaeth hydredol, darganfu Kohlberg fod rhyw 10% o oedolion yn cyrraedd y lefel ol- gonfensiynol (Colby et al, 1983), sy'n golygu mae'r lefel mwyaf cyffredin yw'r lefel confensiynol o resymu moesol.
    • Oedolion ar y lefel hon o ddatblygiad moesol, oedd yn torri'r gyfraith yn teimlo bod eu hymddygiad yn cael ei gyfiawnhau am ei fod yn helpu cynnal perthnasoedd neu gymdeithas
    • Troseddwyr yn gallu derbyn tor-cyfraith er mwyn diogelu aelod o'i deulu.
4 of 9

Lefelau o Resymu Moesol 2

  • Rhan fwyaf o droseddwyr yn debygol o fod ar y lefel cyn-gonfensiynol (Hollin et al, 2002) 
  • Credu y gellir cyfiawnhau torri'r gyfraith os yw'r gwobrau yn well na'r cosb neu os gellir osgoi cosb.
  • Cyd-fynd a'r syniad o oedran o gyfrifoldeb troseddol.
  • Yng Nghymru a Lloegr ni all plant o dan 10 blwydd oed gael eu cyhuddo o droseddau oherwydd fe gredir nad ydynt yn deall y syniad o gyfrifoldeb troseddol
  • Ar y lefel cyn-gonfensiynol, lle maent yn barnu'n dda ney drwg dim ond mewn termau y canlyniadau yn hytrach nag unrhyw egwyddorion moesol.
  • Astudiaeth hydredol gan Kohlberg - roedd ychydig o dan 20% o'r plant 10 blwydd oed ar gam 1 60% o'r plant ar gam 2.
5 of 9

Cefnogaeth Ymchwil i'r Tuedd Priodoliad Gelyniaeth

  • Michael Schonenberg ac Aiste Justye (2014)
    • Dangos wynebau oedd yn amwys yn emosiynol i 55 o droseddwyr.
    • Cymharu ei ymatebion gyda cyfranogwyr normal.
    • Wynebau yn dangos emosiynau dig, hapus neu ofnus, mewn graddfeydd amrywiol o'r emosiwn darged.
    • Troseddwyr yn fwy tebygol o ddehongli unrhyw llun oedd yn cynnwys rhyw elfen o ddicter.
    • Casgliad
      • Y fath yma o gam-ddehongli o giwiau di-eriol yn gallu esbonio ymddygiad ymosodol-mympwyol mewn unigolion bregus.
6 of 9

Cefnogaeth Ymchwil i Minimoliad

  • Henry Kennedy a Donald Grubin (1992)
    • Y ffordd oedd troseddwyr rhywiol yn ddisgrifio eu troseddau yn aml yn bychanu ei ymddygiad.
    • Troseddwyr yn awgrymu bod ymddygiad y dioddefwr wedi cyfrannu mewn rhyw ffordd at y drosedd.
    • Rhai hefyd wedi gwadu bod trosedd wedi digwydd (cyfaddef)
    • Beio rhywun am y trosedd.
  • Shadd Maruna a Ruth Mann (2006)
    • Awgrymu bod hyn yn rhan o ymddygiad eithaf normal, lle mae pobl yn cesio beio digwyddiadau ar ffynhonnellau allanol fel ffordd o ddiogelu'r hunan.
    • Nid yw ymddygiad sy'n arbennig o wyrdroedig.
7 of 9

Cefnogaeth Ymchwil i Lefelau o Resymu Moesol

  • Colby et al 
    • Dangoswyd y syniad o ddilyniant datblygol mewn rhesymu moesol
  • Anne Colby a Lawrence Kohlberg (1987)
    • Ymchwil mewn amrywiaeth o gwledydd.
    • Dilyniant o gamau yn ymddangos fel petai'n holl-gyffredinol
    • Rhesymu ol-gonfensiynol yn llai cyffredin mewn cymunedau gwledig (Snarey, 1985)
  • Gisil Gudjonsson a Jon Sigurdsson (2007)
    • Cefnogaeth y cysylltiad gyda ymddygiad troseddol. 
    • Holiadur - Offending Motivation Questionnaire
    • Asesu 128 o droseddwyr gwrywaidd ifanc
    • 38% ddim yn ystyried canlyniadau yr hyn oedden nhw wedi wneud.
    • 36% yn credu na fyddent yn cael ei ddal. 
    • Awgrmy fod troseddwyr ifanc hyn ar y lefel cyn-gonfensiynolo resymu moesol.
    • Cefnogi'r perthynas rhwng rhesymu moesol ac ymddygiad troseddol.
  • Chien-An Chien a Dennis Howitt (2007)
    • Defnyddio prawf yn seiliedig ar gamau Kohlberg i asesu 330 o droseddwyr gwrywaidd yn eu harddegau yn Taiwan.
    • Troseddwyr oedd yn dangos rhesymu uwch yn llai tebygol o bod yn ymwneud a troseddau ymosodol.
8 of 9

Cyfyngiadau ar Theori Kohlberg

  • Theori Kohlberg yn ymwneud a rhesymu moesegol yn hytrach na ymdygiad.
  • Dennis Krebs a Kathy Denton (2005)
    • Awgrymu bod egwyddorion moesol dim ond un ffactor mewn rhesymu moesol, ac gall cael eu trechu gan ffactorau mwy ymrferol fel gwneud elw arainnol.
    • Wrth dadansoddi penderfyniadau moesol mewn bwyd go iawn, fod egwyddorion moesol yn cael eu ddefnyddio i gyfiawnhau ymddygiad ar ol i'r ymddygiad digwydd.
  • Ymchwil Kohlberg yn seiledig ar sampl gwrywaidd yn unig - Dueddiad Rhywedd 
  • Carol Gilligan (1982)
    • Y theori ei hun yn seiliedig ar berspectif gwrywaidd, persbectif o gyfiawnder yn hytrach nag o ofal.
      • Menywod yn fwy ofalgar ac mwyn edrych ar ol pobl.
9 of 9

Comments

No comments have yet been made

Similar Psychology resources:

See all Psychology resources »See all Criminological and Forensic Psychology resources »