Frumugerðir

Get Revising

Created by: karenrut
Created on: 03-12-19 13:13

View mindmap

Frumugerðir
- Dreifkjörnungar
  - Hafa ekki kjarna og samanstanda af einni frumu
    - Voru fyrstu lífverurnar á jörðinni og þeim má skipta í tvö fylki, fyrnur og bakteríur
- Heilkjörnungar
  - Frumur heilkjörnunga eru tvenns konar : frumbjarga og ófrumbjarga frumur
    - Til frumbjarga heilkjörnunga teljast pöntufrumur
    - Til ófrumbjarga heilkjörnunga teljast dýrafrumur og sveppafrumur
  - Heilkjörnungar hafa erfðaefnið sitt í litnungum í kjarna.
    - Þeir hafa einnig frumulíffæri svo sem hvatbera, ríbósóm og frumuhimnu. Í plöntufrumum finnast grænukorn.
- Fruma
  - Fruman sjálf er minnsta eining lífsins
  - Allar lífverur eru gerðar úr frumum
  - Allar frumur myndast af öðrum frumum sem eru nú þegar til
  - Frumur eru gerðar úr frumulíffærum
- Einfrumungar
  - Sjálfstæðar lífverur
    - Helstu gerðir eru : gerlar (bakteríur), frumverur og einfrumu sveppir
      - Saman eru þær nefndar örverur
- Fjölfrumungar
  - Þegar frumur raðast upp myndast fjölfrumungar
    - Helstu gerðir eru : sveppir, plöntur og dýr
- Einkenni dýra, plöntu og sveppafruma:
  - Dýrafrumur : í dýrafrumum eru leysibólur sem gegna hlutverki meltingarfæra
  - Plöntufrumur : þær eru búnar frumuvegg sem umlykur frumuhimnuna. Hann sér til þess að plantan haldi lögun og ver hana frá skaða
    - Plöntufrumur geta einnig myndað glúkósa með því að ljóstillífa. Ljóstillífunin fer fram í grænukornunum
  - Sveppafrumur : þær hafa frumuvegg sem er gerður úr kítíni. Sveppafrumur innihalda ekki grænukorn og geta þess vegna ekki framleitt glúkósa